Geschiedenis Misa Criolla

Oorsprong
De Misa Criolla is een echte Creoolse mis: inheems, maar niet geheel autochtoon. De naam ‘Criolla’ staat voor de vele culturele invloeden in Argentinië. De Argentijnse ‘Criollos’ zijn een mengeling van vele volkeren, zoals Europeanen, Afrikanen en oorspronkelijke bewoners, een soort “tweede (en meer) generatie immigranten”.

Amsterdam 1952

Ramírez kreeg het idee een religieus werk te componeren op de boot terug naar Argentinië na zijn verblijf in Europa, in 1954. Hij was in die tijd nog niet bekend en reisde bijna zonder geld van stad naar stad, waar hij het publiek in kleine zaaltjes kennis liet maken met Zuid-Amerikaanse ritmes. Hij werd daarbij gesteund door een aantal behulpzame Europeanen, die voor onderdak, vertalingen en soms medische hulp zorgden. Zo verbleef hij een tijd in een klooster in Duitsland, waar de zusters Elizabeth en Regina Brückner hem vertelden hoe zij in de oorlogsjaren lange tijd dagelijks voedsel smokkelden naar een nabijgelegen concentratiekamp. Uit dankbaarheid wilde hij een religieus werk schrijven, maar na thuiskomst steeg zijn ster in eigen land snel en kwam het er niet van. Het Vaticaans concilie van 1963 bracht het oude plan weer in hem boven. Een bevriende Argentijnse pater, J.G. Segade, maakte het koorarrangement voor de mis. Ramírez droeg de mis op aan een aantal van zijn Europese vrienden: natuurlijk de de gezusters Brückner, maar ook de Nederlandse pater Wenceslas van Lun (Loen?), die hem in contact had gebracht met de nonnen in Duitsland en de Utrechtse vertaalster Spaans ‘Maya Hoojvel’ (Maya Hoogveld), die hem naar een tandarts bracht en zijn rekening betaalde.

Geschiedenis
Nog in 1964 werd de mis op de plaat gezet met het folklorekwartet ‘Los Fronterizos’ in de solopartij en met het koor van de Basílica del Socorro olv Padre Segade. Misa Criolla door Los Fronterizos
In maart 1967 kwam de maestro, met Argentijnse musici en twee Spaanse koren, in het kader van de Lipmann-Rau festivals naar Europa en was de mis te horen in 22 concerten in 7 landen. In het oorspronkelijke plan zou de Europese première in Amsterdam zijn, maar dat ging om onduidelijke reden niet door. De tournee begon wel in Nederland, met een TVoptreden voor de KRO, maar de première van Misa Criolla vond plaats in Duitsland, waarschijnlijk in Trier op 11 maart 1967. De TV-opname van dit concert is in 2008 op DVD verschenen. Misa Criolla, Duitsland 1967

Javier Rodríguez 2023

De muziek was al in 1965 in Buenos Aires uitgegeven, tegelijk met die van de kerstcantate Navidad Nuestra.
De populariteit van de Misa Criolla is enorm. Overal ter wereld is het werk uitgevoerd. De CD-opname met José Carreras (1988) ging, zo’n 25 jaar na het ontstaan van de Misa, weer met miljoenen over de toonbank. Eind 1998 voerde Ramírez de mis uit met de drie belangrijkste folklorezangers die de solopartij van de Misa door de jaren heen gezongen hebben: Gerardo López (van Los Fronterizos, overleden in 2004), Zamba Quipildor en Javier Rodríguez.

Op verzoek van verschillende Nederlandse dirigenten liet de Stichting Argentijnse Muziek arrangementen voor vrouwenkoor en voor mannenkoor maken.