Partituur
De partituur van Misa por la Paz y la Justicia wordt wereldwijd alleen uitgegeven door de Stichting Argentijnse Muziek. Nadat Ramírez zich teruggetrokken had uit het muzikale leven (2005) dreigde het werk verloren te gaan. In 2006 sloot SAM een overeenkomst met Warner Chappell Argentinië over de publicatie van de partituur. Sinds 2009 wordt een in Argentinië ingezongen oefen-cd meegeleverd met het kooruittreksel. Lees meer over achtergronden partituren …
Bezetting
Net als in zijn andere werken combineert Ramírez in de Misa por la Paz y la Justicia creoolse en indiaanse instrumenten met moderne, zelfs elektronische instrumenten Lees meer over Argentijnse instrumenten …
– koor SATBB. Baritonpartij staat, naast divisie bassen, apart vermeld!
– tenor
– verteller, bij voorkeur in de taal van het land van uitvoering!
– piano + keyboard
– percussie (bombo, caja, maar ook diverse kleine percussie-instrumenten)
– basgitaar
– gitaar (creools, 12 snarig en elektrisch)
– quena en sikus
– charango
In Nederland wordt de mis vaak uitgevoerd met de laatste tenor van Ramírez, Javier Rodríguez, die geregeld een tournee in Europa doet. Ook de in Nederland levende groep Los Criollos heeft de Misa por la Paz op het repertoire. Vaak gaat het om aangepaste begeleiding, omdat een volledige bezetting vaak te kostbaar is, maar de begeleiders zijn wel vaak multi-instrumentalisten.
De verteller: Ramírez wilde de teksten in de taal van het land van uitvoering, zodat het publiek de tekst kan volgen. De verteller moet uiteraard enig gevoel voor muziek hebben ivm de timing. Sommige koren kiezen ervoor de teksten toch in het Spaans te laten uitspreken door de tenor, maar ook een goed voordragend koorlid is een mogelijkheid. Acteur Peter Tuinman sprak te teksten uit bij de Europese première in 1997. In 2009 deed hij dat nog eens in een (gedeeltelijke) uitvoering op Curaçao.
Kyrie, verteller Peter Tuinman, tenor Javier Rodríguez, piano Ariel Ramírez, Leiden 1997
Instuderen
De Misa por la Paz is aanmerkelijk moeilijker dan de Misa Criolla, zowel in ritmes als in noten, die vooral voor de tenoren hoog liggen. Soms kiest een dirigent ervoor de tenorsectie te versterken met lage alten en een enkele tenor naar de baritons te verplaatsen.
De introducción met zijn lang aangehouden noten is lastig voor een amateurkoor. Veel ritmes zijn oorspronkelijk dansen. Dat betekent dat het tempo strikt is. Lees meer over ritmes…
Een zanger met de neus in de partituur in plaats van richting dirigent kan de mis onmogelijk goed zingen!
Thuis studeren op de teksten en luisteren naar een goede (oefen-)cd helpt enorm (meegeleverd bij ieder kooruittreksel). De cd van Javier Rodríguez is goed bruikbaar.
Akoestiek en geluidsversterking
Koren treden vaak op in kerken. Voor klassieke stukken is dat uitstekend, maar de combinatie van koorzang en percussie geeft al gauw een kakofonie van geluid. Het probleem is het grootst voor de achterste rijen van het publiek. Bovendien valt de gitaar weg tegen een piano en een koor en is de Misa por la Paz deels voor elektronische instrumenten geschreven. Ramírez zelf gebruikte altijd geluidsversterking.
Een theaterzaal is voor deze muziek bijna altijd beter. De meerkosten worden veelal deels terugverdiend doordat de kostbare geluidsapparatuur daar al aanwezig is. Pas op: een akoestische zaal heeft veelal hetzelfde probleem als een kerk!