Misa por la Paz: Vorm en inhoud

Osvaldo Catena

Mis voor Vrede en Gerechtigheid, 1981
De teksten van de Vredesmis komen uit de liturgie, de Bijbel en een preek van Paus Johannes Paulus II. Pater Osvaldo Catena (1920-1986) paste de liturgische teksten aan voor gebruik in het werk.

De links hieronder verwijzen naar geluidsfragmenten van de cd Misa por la Paz/Navidad Nuestra van Javier Rodríguez of You-Tubefilmpjes.

Introducción (Inleiding)
Het geweeklaag van de ouders die hun kinderen verloren hebben, met aan het eind de gesproken tekst uit Jeremia: ..’ouders die huilen om hun kinderen en geen troost meer vinden, want ze zijn er niet meer…’. Bij de Europese première in Leiden in 1997 sprak acteur Peter Tuinman deze tekst uit. Te beluisteren in het audiofragment van de Introducción. Dit deel gaat over in het

Señor ten piedad (Heer, ontferm U) – Kyrie
Het Kyrie begint met de hartverscheurende klanken van de baguala door de tenor, waarna het koor hem bijvalt in zijn ‘Heer ontferm U’.

Gloria a Dios (Ere zij God) – Gloria
Een begin met keyboard samen met de charango in het vrolijke ritme van de noordelijke cueca. Net als in de Misa Criolla kiest Ramírez voor het Gloria een afwisseling van een vrolijk en een meer gedragen ritme, in dit geval voor een triste uit de provincie Jujuy, verwant aan de yaraví uit de Misa Criolla, in het middenstuk.

Salmo responsorial (Beurtpsalm)
Beurtzang zonder duidelijke oorsprong in de Argentijnse volksmuziek, met fuga-achtige patronen. Ondanks dat ritmisch toch weinig Europees. We vinden delen van psalm 84 en 71 terug. De verteller levert hier zijn bijdrage weer.

Aleluia – Halleluja
Een korte, maar indrukwekkende uitbarsting van vreugde waarbij koor en tenor geheel verschillende melodielijnen hebben. Het wat stuwende ritme van de Toba-indianen uit Noord Argentinië door het koor, gecombineerd met de uithalen van de baguala door de tenor.

Homilia (preek) – El reino de Dios (Het Koninkrijk Gods)
Tekst uit de vredesboodschap van Paus Johannes Paulus II van 1 januari 1979 over vrede, liefde en hoop. Het gebruikte ritme is de zamba, het meest populaire rustige ritme van Argentinië, weer gecombineerd met gesproken tekst.

Creo en Dios (Ik geloof in God) – Credo
Net als in de Misa Criolla gebruikt Ramírez een uitbundig ritme voor het Credo, in dit geval een zuidelijke malambo.

Santo santo (Heilig heilig) – Sanctus
Ramírez gebruikt hier zowel elektronische instrumenten als Indiaanse blaasinstrumenten. Het gebruikte ritme is de bailecito, maar niet in zijn zuivere vorm. De tegendraadse ritmes vragen veel van het koor.

Cordero de Dios (Lam Gods) – Agnus Dei
Een variant op de estilo pampeano, het ritme dat de eenzaamheid op de Pampa uitdrukt. Ramírez gebruikte dit ritme ook in het Agnus Dei in de Misa Criolla.

Comunión – communie
Tekst van Padre Osvaldo Catena voor de communie. Een subtiele zamba met ruim gebruik van de klavecimbel.

Salmo 150 (Psalm 150)
Het uitbundig slot in het ritme van de populaire en feestelijke chacarera. Osvaldo Catena heeft de tekst aangepast: niet “Looft Hem met de stoot op de ramshoorn, looft Hem met harp en citer, etc.”, maar “met de siku, de quena, de charango, de bombo en de gitaar” en die instrumenten zijn dan ook om de beurt te horen. De verteller valt aan het eind van de psalm in met delen uit de Apocalyps (21, 1-4).