Het woord milonga wordt niet alleen gebruikt voor de muziek/dansstijlen die hier besproken worden, maar ook voor een tangodansavond. Kijk voor een agenda van deze milonga’s op Tango in Nederland.
Milonga campera (pampeana, sureña, plattelandsmilonga)
De milonga is een vertellend muziekgenre van de gaucho’s van de pampa. Het is een vrij langzaam, wat melancholiek ritme, meestal gespeeld met een gitaar. Atahualpa Yupanqui schreef en speelde vele milongas.
Los ejes de mi carreta, milonga van en door Atahualpa Yupanqui
Het woord milonga is waarschijnlijk van Afrikaanse (Angolese) afkomst en stond voor een gezongen vertelling. Via Cuba kwamen Afrikaanse ritmes naar Brazilië en met Braziliaanse gaucho’s naar Patagonië. Verder hebben Europese en creoolse muziek invloed gehad op de milonga in een voortdurende cyclus van wederzijdse beïnvloeding: De 17e-eeuwse Spaanse tirana (afwisselend 3/4 en 6/8 ritme) vond zijn weg naar Cuba, waar hij omgevormd werd naar de guajira. Die kreeg in Andalusië weer flamenco-elementen en kwam daarmee aan in Argentinië rond 1825: de milonga antigua of guajira acriollada. Pas laat in de 19e eeuw werd de milonga gedanst. Voor de gauchos was de combinatie van 3/4 en 6/8 moeilijk. Zij wisselden daarom de 3/4 maat af met een 2/4 maat (rond 1870).
Milonga campera op de pampa auteur en uitvoerenden onbekend
Milonga del angél milonga campera van en door Astor Piazzolla
Dorotea la Cautiva, milonga pampeana uit Mujeres argentinas van Ariel Ramírez door Mercedes Sosa
De Afro-Argentijnse zanger Gabino Ezeiza introduceerde de milonga op muziekavonden (payana’s) in Buenos Aires in de jaren 1880. Het genre werd aan beide zijden van de Rio de la Plata populair en wordt nog steeds gebruikt.
Vidalita
De vidalita wordt ook op de pampa gebruikt en lijkt erg op de milonga pampera. Het heeft dezelfde gitaarbegeleiding. Het ritme is zeker niet een ‘kleine vidala’: met dat ritme van de noordelijke Andesprovincies heeft het niets te maken. De oorsprong ligt in het Spaanse Zaragoza. In onderstaand lied wordt Spanje bedankt voor de vidalita.
Y le llamó vidalita over het ontstaan van de vidalita
Chorrillera
De chorrillera is een variant op de milonga pampeana, waarin invloeden van de kaani, een ritme van de Tehuelchebevolking, te herkennen zijn. Het ritme is ontstaan aan de voet van de Patagonische bergen. De naam refereert aan een manier van gitaarspelen die doet denken aan een stroompje water (chorrillo), dat op de stenen klatert. De melodie is vaak syncopisch, het genre wordt met percussie begeleid.
Tierra no tengas tristeza van Hugo Jimenez Agüero (foto), zanger onbekend
In het noordoostelijke rivierengebied ontstond de milonga litoral, een variant op de Uruguayaanse sobre paso, waar Midden-Europese invloeden in te herkennen zijn, net als in de meeste ritmes uit de Litoral. De milongavariant wordt hier chamarrita genoemd. Zie ook de pagina over ritmes van de Litoral.
Milonga urbana (ciudadana, stadsmilonga)
De milonga pampeana werd in Buenos Aires een belangrijke bron voor het ontstaan van de tango. Het genre zelf werd ‘gecultiveerd’, genoteerd in notenbalken en veelal instrumentaal uitgevoerd, zonder zang. Op basis van die muziek ontwikkelde zich in de stad een veel snellere variant: de milonga ciudadana of urbana. Net als de tango staat de milonga urbana in 2/4 of 4/4 maat, maar in de milonga is de verdeling van de 8 figuren 3+3+2. De teksten van de milonga urbana zijn veelal ‘ondeugend’. Naast de tango en de vals is de milonga urbana een vast element in de milonga’s, de tangodanavonden. Hij wordt wel ‘het snellere broertje van de tango’ genoemd.
Milonga Sentimental, milonga urbana (1931) van Sebastián Piana en Homero Manzi, gezongen door Javier Rodríguez.
La Entramada, instrumentale milonga urbana, van Daniel Morcos en Oscar Puebla, fragment
Terug naar alle ritmes van de Pampa
Terug naar de tangopagina